Vikihaber

Vikihaber:Denetçi
Bu sayfa Türkçe Vikihaber'in resmi politikalarından biridir. Sayfanın içeriği, uygulanması gereken bir standart olarak kullanıcılar tarafından benimsenmektedir. Sayfada değişiklik yapmadan önce, bu değişikliklerin kullanıcılardan onay aldığına emin olun. Uygun görmediğiniz bir madde varsa, tartışma sayfasında sebepleri ile açıkça belirtin.

Orjinal metin için m:CheckUser'a bakabilirsiniz.

Bu politika Eylül ve Ekim 2005'de tartışılmıştır (tartışma sayfasına bakınız) ve Kasım 2005'de işlemeye başlamıştır.

Denetçi konumu

Denetçi, denetçi izni olan kullanıcılar için özel bir arayüzdür. Bir vikide denetçi konumunda olan bir kullanıcı, aynı vikide (tüm vikilerde değil), bir kullanıcının bir başka kullanıcının kuklası olup olmadığını denetleyebilir. Bu özelliği kullanan kullanıcılar şunları yapabilir:

  • Bir kullanıcının hangi IP numaraları üzerinden bir vikide değişiklik yaptığının belirlenmesi.
  • Özgün bir IP'nin, oturum açtığında bile, bir viki üzerinde yaptığı değişiklikliklerin belirlenmesi.

Bu bilgiler sadece bir hafta saklandığı için, daha önce yapılmış değişiklikler denetçi üzerinden gösterilmeyecektir. Kimin bu araç ile hangi sorguları yaptığının bir kaydı tutulur. Bu kaydı, denetçi izni olan diğer kullanıcılar görebilir: 

5 Eyl 2005 17:29 KullanıcıX ZWiki'de KullanıcıY'nin IP'sini denetledi.
5 Eyl 2005 17:29 KullanıcıX ZWiki'de 127.0.0.1'in yaptığı değişiklikleri denetledi.

Kullanım kılavuzu için bakınız: Yardım:Denetçi

Wikimedia gizlilik ilkesi

Wikimedia projelerinde, gizlilik ilkelerinin göz önünde tutulması çok önemlidir. Birisi davranışları ile açık şekilde ilkeleri bozmadığı sürece (örn., büyük çapta bir bot vandalizmi ya da spamlar), IP numarasını, yerini veya kimliğini belirlemeye yeterli diğer bilgilerini açığa çıkarmak da benzer şekilde ilke ihlalidir.

CheckUser, en gizli kullanıcı bilgilerimize uygulanacak düzeyde bir gizlilik seviyesi gerektirir.

Gizlilik ilkesinin konu ile ilgili bölümü şöyledir:

Kayıt bilgilerinin açıklanması hakkında kurallar:
Wikimedia'nın kuralları gereği, sunucularda toplanan ve kullanıcıların birey kimliğinin tanımlanabildiği bilgiler, bu bilgilere erişimi olan geliştiriciler tarafından, aşağıdaki haller dışında açıklanmaz:
  1. Kolluk kuvvetlerinin, geçerli bir mahkeme çağrısı veya zorunlu bir istek ile başvuruda bulunması
  2. Etkilenen kullanıcının izin vermesi
  3. Kötüye kullanım şikayetlerinin incelenmesi için Jimbo Wales'in, onun yasal danışmanının veya atayacağı şahsın ihtiyaç duyması
  4. Bilgilerin, bir bot tarafından yapılan sayfa ziyaretine mahsus olması durumunda ve bu bilgilerin açıklanmasının, teknik problemin çözümü için gerekli olması
  5. Kullanıcının makaleleri tahrip etmesi veya sürekli olarak ortalığı karıştırıcı tavırlar içinde olması durumunda, IP'sinin sisteme girişe kapatılmasına yönelik olarak veya ilgili internet servis sağlayıcısına (İSS) yapılacak şikayetin düzenlenmesine yardım etmek üzere
  6. Wikimedia Vakfının, kullanıcılarının veya kamunun, haklarını, mülkiyetini veya güvenliğini korumanın açıkça gerekli olması
Wikimedia'nın ilkesi, yukarıdaki hallerin dışında, bu bilgilerin hiçbir şekilde kamuya açıklanmasına ve dağıtılmasına izin vermez.

Bilginin yayımlanması

Kullanıcı bir suistimalde bulunuyorsa bile, eğer mümkünse kişisel bilgilerini açığa vurmamak en iyisidir.

  • Genel olarak, IP'leri ifşa etmeyiniz. Sadece "aynı ağ/aynı ağ değil" gibi bilgiler veriniz. Eğer ayrıntılı bilgi sağlıyorsanız, bunu açıkladığınız kişinin güvenilir birisi olduğuna ve bilgiyi ifşa etmeyeceğine emin olunuz.
  • Eğer kullanıcı bir yerden olduğunu belirtmişse ve IP bunu doğruluyorsa, ihtiyaç duyulduğunda bunu doğrulamak kişisel bilgi ifşa etmek değildir.
  • Eğer kullanıcı büyük bir İSS üzerindeyse (örn., Süperonline, Kablonet, TTNET, vs.), milyonlarca kişiden birisidir ve birey kimliği tanımlanabilir değildir.
  • Ülkeyi açıklamak, genel olarak, birey kimliği için tanımlayıcı değildir (örn., "Kullanıcı:Dırdırcı İngiltere'den, Kullanıcı:Kukla ise Kanada'dandır.").
  • Eğer şüpheniz varsa, ayrıntı vermeyiniz.

Aracın kullanımı

Bu araç vandalizme veya kuraldışı oylama gibi konularda kuklaların suistimaline karşı kullanılma amacı güder. Sadece Wikimedia projelerine verilecek zararları önlemek için kullanılmalıdır.

Araç, politik kontrol amacıyla veya kullanıcılar üzerinde baskı kurmak veya anlaşamadığınız bir kullanıcıyı tehdit etmek için kullanılmamalıdır. Kullanıcıyı izlemek için geçerli bir sebep olmalıdır. Anlaşmazlıklar tek başına geçerli bir sebep değildir.

Bir kullanıcının IP numarasının kontrolü, kendi isteği üzerine suçsuzluğunu kanıtlamak amacıyla da yapılabilir.

Bir hatırlatma yapmak gerekirse, kuklalar genel bir kural olarak yasak değildir; kullanıcılar Vikihaber'de değişik kullanıcı isimleri altında yazabilirler. Yasak olan kuklaların suistimalidir (özellikle oy verme konusunda).

İzlenen kullanıcıyı bundan haberdar etmek mecburi değildir, ancak Checkuser, uygun gördüğü takdirde bunu kullanıcıya söyleyebilir. Benzer şekilde, topluluğu haberdar etmek de mecburi değildir, ancak kişisel bilgiler yayımlanmadığı sürece yapılabilir.

Erişim

Sadece birkaç kullanıcı ve kâhyanın CheckUser konumuna sahip olmasına izin verilir. Kullanıcılar CheckUser konumuna sadece lokal olarak sahip olabilirler.

Hakem komitesi olan (Wikimedia onaylı) wiki'lerde, sadece hakemler tarafından onaylanmış kullanıcılar Checkuser statüsüne sahip olabilir. Karşılıklı olarak birbirlerinin faaliyetlerini denetleme açısından, sayıları en az iki olmalıdır. Kabul edildikten sonra adayınızı Wikimedia'daki Yetki talebi sayfasında listeleyiniz.

Hakem komitesi olmayan Wikilerde, iki seçenek mümkündür:

  • Topluluk, yapılan işlerin karşılıklı kontrol edilebilmesi için herbiri oybirliği ile seçilmiş olmak üzere en az iki Checkuser'ı onaylamalıdır. Checkuser için yapılan kullanıcı talepleri yerel topluluk içinde olmalı ve talep ilan edilmelidir (Köy çeşmesi,duyuru listesi ve ilgili yerlerde). Aday olan kullanıcı, gizlilik ilkesini bilmelidir. Oylamada yerel topluluk tarafından en az 25-30 kullanıcının onay oyu ve (70%-80% oranında) destek oranı olmalı, daha sonra kullanıcı topluluğun kararının olduğu sayfaya link vererek kendisini Yetki talebi sayfası altına listelemelidir.
  • Eğer oyların sayısı Wiki üzerinde iki Checkuser için yetersiz kalıyorsa, bu wiki üzerinde Checkuser'a gerek olmayacaktır. Kullanıcılar , kukla kontrolu için Stewardlara başvuracaklardır. Bu tip durumlarda, Checkuser bilgi talebi sayfasına basitçe bu kullanıcıların listesini ve neden kontrol istediklerini açıklayarak (linklerle), taleplerini yapacaklardır. Bu durumda da topluluk oybirliğine ihtiyaç vardır. Kâhya, size bu iki kullanıcının durumu ile ilgili cevap verecektir ; aynı IP, proxy, network, ülkeden veya tamamen birbiri ile alakasız. (Bakınız; Kullanıcı için Kâhya kesin olarak ne (ne kadar) söylemelidir.)

Özelliğin geri alınması

Denetçi özelliğine sahip herhangi bir kullanıcı bir seneden daha fazla aktif olmazsa denetçi özelliğinin geri alındığını görecektir.

Bu aracın kötü niyetle kullanılması durumunda, denetçi ayrıcalığına sahip kullanıcının bu özelliği kaldırılacaktır. Bu durum özellikle, ciddi bir durum olmadan (bağlantılar ve kötü davranış kanıtları gibi) kullanıcılar üzerinde rutin olarak kontroller yapılması halinde oluşur.

Denetçi özelliğinin kötü niyetle kullanılma durumu önce yerel vikide tartışılmalıdır. Hakem heyeti olan vikilerde, hakem heyeti bu özelliğin geri alınıp alınamayacağına karar verebilir. Hakem heyeti olmayan vikilerde ise, özelliğin geri alınması için oylama yapılabilir. Bu özelliği kâhyalar kaldırabilir. Kâhyalar tek başlarına özelliğin geri alınması için karar veremezler, fakat kötüye kullanım ile ilgili gerekli kayıtların bulunmasına yardım edebilirler. Gerektiği durumlarda, özellikle gizlilik ilkesinin ihlâl edildiği düşünülürse, özelliğin geri alınması için Wikimedia Vakfı yönetim kuruluna sorulabilir.

Eğer bir vikide sadece bir denetçi kalırsa, topluluk yeni bir denetçi seçmelidir. Denetçi sayısı en az "iki" olmalıdır.

Ayrıca bakınız

Dış bağlantılar

"https://tr.wikinews.org/w/index.php?title=Vikihaber:Denetçi&oldid=19666" sayfasından alınmıştır